TUIK 2022-23 Yaşam Memnuniyeti Anketi

LÜTFEN YUKARIDAKİ GÖRSELE BİR KEZ DAHA BAKAR MISINIZ? YORUMLARIN NE KADARI KONU İLE İLGİLİ?  BU YAZIMDAN SONRA YAZI KONUSU İLE İLGİLİ OLMAYAN NOTLARI’ DA YAYIMLAMAYACAĞIMI BİLGİLERİNİZE SUNUYORUM. BU DURUMDA YAZIMA GELEN YORUM SAYISI (0) SIFIR OLACAKSA BİLE.

ANKET NEDİR? Anket, belli bir konuda saptanmış hipotezlere ya da sorulara bağlı olarak bir evren ya da örneklemi oluşturan kaynak kişilere sorular yöneltmek suretiyle sistemli veri toplama tekniği olarak tanımlanabilir Anketler, kaynak kişilerin okur-yazar olmalarını gerektirir. Bu yüzden de anketler yazılı veri toplama aracı olarak da tanımlanmıştır. Anketi cevaplandıracak kişilerin eğitim, ekonomik, sosyal ve politik özelliklerinin mutlak bilinmesi gerekir. Soruların cevaplayıcıların özellikleriyle, inanışlarıyla, şahsiyeti ve çalıştığı yer ile zıt düşmemesi ayrıca anlayış, kavrayış ve ilgi ve bilgi seviyelerine uygun olması gereklidir.

TUIK 2022-23 YAŞAM MEMNUNİYETİ ANKETİ.: Ben oldum olası şirketlerin kendi bünyelerinde yaptıkları “Çalışan memnuniyet “anketlerine hiç rağbet etmedim. Bir anlamda bu anket sonuçlarını açıklayarak yönetimler kendi reklamlarını yapar. “O kadar iyi yönetiyoruz ki, çalışanlarımız çok mutlu dercesine”. Aslında işyerlerinde düzenlenen her türlü anket, bu çıkış noktasından hareketle veya yönetimin bir uygulama konusunda verdiği kararı çalışanlara anket yöntemi kullanılarak onaylatmak ve kamuoyuna şirkette demokratik bir yönetim tarzı uygulandığı imajı vermek için yapılır. Bu düşünceyi benimseyen bir insanın tutumu mutlak ki güven eksikliğinden kaynaklanır Neden mi?  Buyurun size değişik yaklaşımlı 3 örnek.

ÖRNEK, THY VE HAVA-İŞ: BU TÜR KONULARDA KORKU MANTIKTAN DAHA ETKİN (1)  THY ve bundan 6- 7 sene önceki Sendika yönetiminin kaş yapayım derken birlikte göz çıkartarak bu konunun üzerine de kendilerine yakışır uzunlukta bir tüy diktiklerini düşünmeden edemiyorum. Hava İş Sendikasının Türk Hava Yollarının personele 2017 yılı zammı uygulanmamasına ilişkin teklifini organize ettiği bir oylama ile personelin kabulüne sundu. Personel mail adresine gönderilen oy atma linkini ancak T.C. Kimlik numarasını girmek suretiyle açabilecekti. Çalışanlar linki açtılar ve konuyu oyladılar. Ve de galiba 92% oranında “EVET çıkmıştı oylamadan Yönetimin teklifine “Hayır” diyenlerin şirketten dışlanabileceği konuşuluyordu o sıralarda.  Korkunun mantıktan daha kuvvetli olduğunu bir kez daha görmüştük.

ÖRNEK: R. KENAN EVREN: BU TÜR KONULARDA KORKU MANTIKTAN DAHA ETKİN (2) Bu ister istemez aklıma geçmişte ülkemizde Anayasa ve Cumhurbaşkanlığı için yapılan referandumda 92% oranındaki EVET oyu çıktığını getirdi. Bu Referandumun tarafı olan Kenan Evren dış güçlerle iş birliği içinde olanların yeni hazırlanmakta olan Anayasa'nın kabul edilmemesi için bir kampanya içerisine girdiklerini' belirtiyor ve 'Normal demokratik nizama geçme zamanı yaklaştıkça, eski dönemin hasretini çekenler, vatan hainleri, yönetimi kötülemek için faaliyette bulunuyorlar' diyordu. Türkiye aleyhinde yayın yapanlar, komünist radyolardan talimat alanların bunlar olduğunu belirtiyordu. Evet; mavi renkte olan Ret oyları şeffafa yakın zarflara konuldu ve bu suretle seçmenin oyu görülür oldu. Vatandaşın bunu nasıl yorumladığını sizlere bırakıyorum. Evet, bir kere daha evet bu tür işlerde korku mantıktan daha kuvvetliymiş. Bunu çok net anlamıştık.

ÖRNEK: GÜVEN DUYGUSU HİSSETMEK (3): Sanki aşağıdaki görselde yer alan yaşlı amca ve teyzemizin anlatımı bu konuyu özetliyorlar gibi. Geçmiş senelerde İller bazında yapılan bireylerin evinde yalnızken kendisini güvende hissetmeleri konulu araştırmada Şırnak’ ın durumunu incelemiştik. Kendilerini evlerinde çok güvende ve güvende hissedenlerin oranının 69,7 olduğu, 19,2 oranındaki deneğin bu güveni orta seviyede hissettiği ve 11,1’nin ise güvensiz ve çok güvensiz bir çizgide bulunduklarını ifade etmiş oldukları.  Oysa ki bu sonuçların aşağıda yer alan 2.12.2016 tarihli gazete haberleri ile yan yana koyulması mümkün değildi. Haber şu: “Aralarında terör örgütünün yöneticileri ile dağ kadrosundan gelenlerin de bulunduğu 508 teröristin etkisiz hale getirildiği, 50 ton ağırlığında bin 845 el yapımı patlayıcının imha edildiği, el yapımı patlayıcılarla tuzaklanan 240 barikatın kaldırıldığı belirtilmektedir. Bu arada 39 çukurun kapatıldığı, 14 bin 727 evde Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünce hasar tespit çalışmasının yapıldığı kentte, 14 Kasım'da sokağa çıkma yasağının kaldırılmasının ardından imar ve altyapı çalışmaları hızla başlatıldı ifade edilmektedir.” Bu terör altyapısının hazırlanmasının son kaç sene içinde yapıldığı bilinmemekle birlikte 2014 yılında Şırnak’ın şartlarını düşünebilmek çok zor olmasa gerek. Bu örnekte bize bu tür konularda korkunun mantıktan daha kuvvetli olduğunu gösterdi.

Ancak bu araştırma bugün yapılsa Güneydoğuda bulunan bu illerimizin tüm deneklerinin kendilerini güvende hissetmelerini hiçbirimiz yadırgamazdık. Zira bu bölgelerimiz terörden arındırılarak terörün izleri süratle silinmişti. Ama o gün için raporda anlatılan ilk görseldeki amca ve teyzemizin anlatımları ile uyuşan bir sonuçtu bu. Neyse ki o günler geride kaldı.

TÜİK ARAŞTIRMALARINDA KULLANILAN ÇERÇEVE: TUIK tarafından ilan edilen araştırma sonucundan önce dosyada yer alan izahatlar bölümünde “Araştırmanın örneklem çalışmalarında kullanılan çerçeve 2007 yılında tamamlanan Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemine (ADNKS) altlık oluşturan ve güncellenmiş Ulusal Adres Veri Tabanıdır (UAVT)” kaydı (2017’ de bizzat okumuştum). Ha linki açmak için Türk Hava Yollarının uyguladığı gibi vatandaş kimlik numarası veya şirket sicil numaranı gir, ha deneklerin belirlenmesi Ulusal Adres Veri tabanından yapılsın. İkisi de aynı kapıya çıkmıyor mu?

EN MUTLU İLLERİMİZ. Evet, Sinop, Afyonkarahisar ve Bayburt Mutlu illerimizin ilk üçü. Bakıyorum da basınımızın aklına ülkemizde yaşam memnuniyeti denince mutlu şehirlerimiz geliyor. Ve de halkımız yalnız bunu okuyor. Hemen hemen tüm gazetelerde bu anlatım mevcut. Önem verdiğimiz tek konu buymuş gibi. Raporda bilmemiz gereken başka şeyler de var. Ama hiçbiri yazılı veya sözlü basında yer almadı.

İŞ YAŞAMIMIZ: Bakıp tetkik ettiniz ise bu geniş ankette iş yaşamımızla ilgili olarak göze batan yalnız üç adet sual mevcut. Suallerin iş yaşamındaki tüm sorunları kapsayıp kapsamadığı ayrı bir konu olup verilen cevapları değerlendirmenize sunmak istedim.

KAMU VE ÖZEL SEKTÖRDE ÇALIŞANLARIN İŞE İLİŞKİN SORUNLARI:2004 yılında ücret miktarını sorun olarak görenlerin oranı 74,1 iken 2022 yılında bu oran 24.7 % olmuştur. 2022 yılında kamu sektöründe ücret miktarını sorun olarak görenlerin oranı 30 % iken özel sektörde bu oran 23.1 % olarak gözlenmiştir.

İŞTEKİ DURUMA GÖRE İŞTEN MEMNUNİYET ORANI: 2022 yılında ücretli/maaşlı olarak çalışanların 82,9 %’si, işveren olarak çalışanların 81, % işlerinden memnun olduklarını ifade etmiştir.

ÇALIŞAN BİREYLERİN KAZANCINDAN MEMNUN VEYA ÇOK MEMNUN OLANLARIN ORANI: :2003 yılında 19,0 % iken 2022 yılında bu oran 43,3 % olmuştur.

Evet. Özellikle bu ülkenin gençlerinin bu araştırmanın detaylarını tetkik etmesi şart. Dikkatimi çeken ve moral yapacak maddeleri sizlerle fazla uzatmadan paylaşacağım.

KİM NE KADAR MUTLU? Türkiye'nin 49,7 %'si mutlu, kadınlar erkeklere oranla daha mutlu 52,7 %. Evliler evli olmayanlardan daha mutlu (erkeklerde bu oran 51.% Kadınlarda ise 57,9, En mutlu olanlar 65 ve üzeri yaş grubunda. İlkokul mezunu bireyler daha mutlu 62,7 % oranla mutlular, Bireylerin mutluluk kaynağı aileleri 67,6, Yaş grubuna göre mutluluk düzeyi incelendiğinde; 2022 yılında 18-24 yaş grubundaki bireylerin 47,9 % u, 65 ve daha yukarı yaştaki bireylerin ise 57,7 % si mutlu olduklarını belirtmişler. Ve de en güzeli her 100 kişiden 65'i geleceğinden umutlu. Bu çok önemli. Belki de en önemlisi.

TUIK 2022 YAŞAM MEMNUNİYETİNDE YER ALAN DİĞER BAŞLIKLARIN BİR BÖLÜMÜ: Bireylerin (Kadın ve erkek) yıllara göre, Eğitim durumuna göre, Sosyal güvenlik kapsamında olma durumları itibarı ile mutluluk düzeyleri / Bireylerin mutluluk kaynağı olan değerler / Kamuya genelde sunulan hizmetlerden kaynaklanan (asayiş, ulaştırma, sosyal güvenlik kurumu, eğitim ve adli hizmetler) mutluluk düzeyi / Hane halklarının gelirleri ve de bundan kaynaklanan mutluluk düzey /, Sağlık kuruluşları hizmetleri (devlet hst, Özel hst, Üniversite hst.) kökenli mutluluk düzeyi / Bireylerin kişisel sağlıklarından mutlu olmalarından kaynaklanan memnuniyet düzeyi / Hastalıkta ilk başvurulan sağlık kuruluşunun tercih nedenleri./ Sağlık kuruluşlarına göre sağlık hizmetlerine ilişkin sorunlar  ve; muayene ve tahlil ücretlerinin sorun olarak görülme oranı / Mahkeme ve adli sistemle ilgili en büyük sorunlar / Bireylerin yaşadıkları çevrede  gece sokakta yalnız yürürken kendilerini güvenli/ güvensiz hissetmeleri/ Belediye hizmetlerinden memnuniyet düzeyi / Beş yıl sonrası için Türkiye’nin dünyadaki saygınlığı açısından iyi yönde bir değişim olup/ olmayacağı hakkında bireylerin görüşleri / Bireylerin yaşadıkları çevrede uyuşturucu kullanımının artıp atmadığı vb.

ARAŞTIRMA İLE İLGİLİ ÖNGÖRÜLER: Yapılan bu araştırma ile ilgili olarak insanların anketin geneline ilişkin bir bilgisi olmuyor. 61 kişi ile tek tek görüştüm. 24 kişi Sinop’un en mutlu şehrimiz olduğunu biliyor. Hiçbiri TUIK’ dosyasına bakmadıkları için söz konusu araştırmanın diğer konuları ile ilgili bilgi sahibi değil. 2 kişi TUIK sitesine baktım, duyuru çok uzundu okumadım cevabını verdi.4 kişi ise sualimi enflasyon hesabını da TUİK yapıyordu, öyle değil mi? sualiyle cevapladı. Araştırmanın kısa özeti basın bültenleri ile yayımlanarak yazılı ve sözlü basında yer alması için çalışılmalıdır.

Bu tür araştırmalarda en doğru karşılaştırma bir dönem önceki anket sonuçları ile son yapılan anketin neticelerinin değerlendirmesi ile yapılabileceği açık. Bugünün sonuçlarını, 20 sene önceki 2004 yılı anket neticeleri ile karşılaştırıldığını gören bireyler TÜİK’in bu uygulamasının siyasi amaca yönelik olduğu dışında ne düşünebilirler ki? TUIK’ in 2004- 2005 veya 2017-2018 yılı araştırmalarında da bu tür bir mukayese var mıydı acaba?

TÜİK’in Yaşam memnuniyeti anketinin çok büyük boyutlu bir çalışma olduğu malum. Kolay bir iş değil. Normal bir istatistiksel araştırmada, incelemeye alınan topluluk üyesi sayısının 10 % ’u kadar bir örneklem seçilmesi yeterli olabileceğine ilişkin bilgi bazı kayıtlarda ifade edilmektedir. [1][1] 2.  Bu arada örneklem büyüklüğü, topluluk özelliklerine, örneklem dağılımına ve güven aralığına bağlı olarak değişebileceğini de profesyonellerin malumudur.

[1][1]: https://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/yayinlar/istatistik.htm                                

 2: https://bing.com/search?q=normal+istatistiksel+araştırmada+örneklem+büyüklüğü

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2020 yılı için gerçekleştirdiği Yaşam Memnuniyeti Araştırması’nda, örnek hane sayısı 37251, görüşülen hane sayısı 37251 ve görüşülen fert sayısı 107.347 olarak belirlenmiştir. 2022 yılı araştırmasında ise örnek hane sayısı 64.354 olarak zikredilmesine karşın görüşme yapılan hane sayısı ve fert sayısına kayıtlarda ve TUİK tarafından yapılan bilgilendirmelerde rastlanmamıştır. Örnekleme, bir popülasyonun tamamını incelemek yerine, popülasyondan rastgele seçilen bir alt kümenin incelenmesi işlemine verilen isim olup,  Örneklem ise bu alt kümenin adıdır. Örnekleme işlemi, popülasyonun tamamını incelemek yerine, daha az maliyetli ve daha hızlı bir şekilde veri toplama işlemini gerçekleştirmek için kullanılır 

Örnekleme işleminde, örneklem büyüklüğü, popülasyon büyüklüğüne göre belirlenmesi kanımca doğru bir yaklaşımdır. Tabii ki bu konuda detay bilgim yok. Bu suretle daha güvenilir sonuçlara ulaşılabilmesinin mümkün olduğu kabulü zorunlu olan bir gerçektir.

Örneklemlerin belirlenmesinin nasıl yapıldığı bilinmemesine rağmen bu durumda 2020 yılı görüşülen fert sayısı ile gerçekleştirilen araştırma sonucunun Türkiye geneli için kabul edilmesi mümkün müdür? Demek, mümkün ki kabul edilmiş.

Tüm bireylerimiz için, hepimiz için daha iyi sonuçlar verecek “memnuniyet anketleri” görmemiz, okumamız güzel sonuçları Türk milleti olarak yaşamamız dileği ile.